چرخش دوران

احمقان سرور شدستند و ز بیم

عاقلان سرها کشیده در گلیم

                                  مولوی دفتر چهارم بیت ۱۴۵۲

یومیه

مدّتی است اوضاع قمر در عقرب است .

چون که بد کردی بترس آمن مباش      زانکه تخم است و برویاند خداش      مولوی

عاشقانه های آلمانی

عاشقانه های آلمانی (صد شعر از 27 شاعر آلمانی) از سده های میانه تا امروز

گزینش ، ترجمه و مقدمه: علی عبدالهی  تهران : مروارید  و مرکز بین المللی گفتگوی تمدن ها . 1382

ناتوانی ها

تو کسی نداشتی ،

من داشتم :

من عاشق بودم .               برتولت برشت   ص .176

محال

باید

بالشم را ببوسم

که تو بر آن خوابیده ای

باید

انگشتانم را ببوسم

که نوازشت کرده اند

باید

زبانم را ببوسم

این را اما نمی توانم .         اریش فرید ص .214

در راه بازگشت

در راه بازگشت   یادنامه ی دکتر عبدالحسین زرین کوب

به کوشش علی دهباشی تهران: نشر به دید ، 1380. 350ص.

شاید بزرگی و عظمت کارهای دکتر عبدالحسین زرین کوب هیچ وقت بر ما معلوم نشود و چاپ چنین آثاری (یادنامه ها )چون هدیه ای است که بلقیس به دیار سلیمان فرستاد.( مثنوی دفتر چهارم )

عنوان کتاب از آخرین سروده ی خود دکتر گرفته شده که کاملا تاثیر مولوی را در وزن و آهنگ و کلمات و شیوه ی بیان او مشهود است و چه جای تعجب است کسی که عمری با مولانا و آثارش محشور بوده از تاثیر ش نمی تواند برکنار باشد.

قبل از شعر استاد به یاد خاطره ای افتادم که حضورتان نقل می گردد .

در دانشگاه چند واحد درسی را در خدمت دکتر محمود عابدی بودیم.از جمله حافظ و مولوی و سنایی و...که هر کجا هستند خدا به سلامت داردشان و از عمر من آنچه هست بر جای بستان و به عمر استاد افزای .ایشان این گفته را نقل فرمودند که در کلاس درسی که صحبت از دکتر شریعتی به میان می آید یکی از دانشجویان با افتخار اعلام می کند که بنده هم اهل سبزوار هستم یعنی همشهری دکتر شریعتی هستم. استاد به عادت همیشگی خود می فرمایند می دانی پسرم که آیت الله بروجردی ومهوش و شعبان بی مخ هم هر سه بروجردی اند.

من تعجب می کنم اگر در آن لحظه دانشجوی مذکور چون قطره ای آب در دل خاک فرونرفته باشند.

جالب این است که دکتر عبدالحسین زرین کوب هم بروجردی هستند.

اما شعر استاد

خوش خوش به پایان می رسد این روز سرگردان ما

زودا که با منزل شویم آرام گیرد جان ما

جان وا رهد از دام تن دل وارهد از ما و من

وز پرده ی حرف و سخن بیرون فتد دستان ما

ای خواجه ی بازارگان از این قفس مان وارهان

بیرون فکن مارا از آن تا بشنوی الحان ما

از حبس این تنگین قفس گر وارهم وین خار و خس

پرواز گیرم یک نفس تا گلشن جانان ما

در هستی و در نیستی باشد خودی زندان من

یارب مرا زین خود رهان بگشا در زندان ما

هستی چه باشد گرد ره بنشسته گرد نیستی

تا خود چه سنجد گرد ره با حمله ی طرفان (طوفان ) ما

گر نیست درد این زندگی مرگ از چه درمانش کند

زین درد جانم خسته شد تا کی رسد درمان ما

در سوز سودای کسی یک عمر اینجا سوختم

کو حشر تا خامش کند این شعله از دامان ما

صد جلوه اش در هر قدم آیینه کرد از چشم من

وآخر به جزحیرت ندید این آیینه ی حیران ما

این رندی پنهان ما از کس نبد مخفی چرا

جز مدعی آگه نشد زین رندی پنهان ما

لندن شهریور1377

چه‌ن به‌سه‌رهورده‌ی خۆشی نووسه‌ران

چه‌ن به‌سه‌رهورده‌ی خۆشی نووسه‌ران

له‌ ماڵپه‌ڕی www.koord.comبه‌شی زاخاوی مێشک وه‌رگیراوه‌.

1- که‌سێک چو سه‌ردانی ڤۆلتێر، نوسه‌ری به‌ناوبانگی فه‌ڕانسه‌وی بکا. به‌ڵام له ماڵ نه‌بو و له‌سه‌ر مێزی کاره‌که‌شی تۆزێکی زۆر نیشتبو. کابرا له خه‌فه‌تان به قامکی خۆی له سه‌ر مێزی تۆزاوی نوسی "که‌ر" و رۆیی. رۆژی دوایی به هه‌ڵکه‌وت ڤۆلتێری له ده‌رێ دیت و و وتی : " دوێکه به خزمه‌تتان گه‌یشتم به‌ڵام له ماڵ نه‌بون." ڤۆلتێریش وتی : " وایه ، کارتی ویزیتی ئێوه‌م له‌ سه‌ر مێزه‌که‌م دیت" 2- دۆستێکی نێزیکی "بێرنارد شاو" نوسه‌ری به‌ناوبانگی ئیرله‌ندی، ڕه‌خنه‌ی له خه‌تی ناخۆشی ئه‌و ده‌گرت و ئه‌یوت " تۆش وه‌ک "موریس"ی ڕه‌خنه‌گری شانۆ، خه‌تته‌که‌تان ناخوێندرێته‌وه. شاو وتی : ڕاسته، به‌ڵام جیاوازیێک له‌و ناوه‌دا هه‌یه. ئه‌وه‌ی موریس ئه‌ینوسێ پاش چاپ کردنیشی ناخوێندرێته‌وه ، به‌ڵام هینی من دوای چاپ ئه‌خوێندرێته‌وه. 3- بێرنارد شاو زۆر ڕقی له چێرچیل بو. رۆژێک دو بلیتی شانۆی خۆی بۆ نارد و ئه‌وه‌ی نوسی:"دو بلیتی یه‌که‌م شه‌وی شانۆکه‌م بۆ ناردی. یه‌کێ بۆ خۆت ئه‌وی تریش بۆ دۆستێکت. هه‌ڵبه‌ت ئه‌گه‌ر له ژیاندا دۆستێکت بوبێ." چێرچیل بڵیته‌کانی نارده‌وه‌و له نامه‌یێکدا وه‌ڵامی بۆ نوسیه‌وه :" به‌داخه‌وه یه‌که‌م شه‌و ناتوانم به‌شداری بکه‌م. دوهه‌م شه‌و دێم. هه‌ڵبه‌ت ئه‌گه‌ر شانۆیه‌که‌ت شه‌وی دوهه‌میش نیشان بدرێ"

 

باڵا

باڵا

له‌وه‌‌تی من هه‌م

سه‌رنجم داوه‌

رێگه‌ی گوڵگوڵی ته‌خت و به‌خت و کام

به‌ بن که‌وانه‌ی تاقێکدا ئه‌ڕوا

که‌ نه‌ویتره‌ له‌ خاچی باڵام.

من قه‌ت ده‌سکاری به‌ژنی خۆم ناکه‌م

هه‌تا ئه‌و رۆژه‌ی سه‌ر ده‌نێمه‌وه‌ .

نه‌مام بووم

زریان نه‌یچه‌ماندمه‌وه

‌خوایه‌ به‌ پیری نه‌چه‌مێمه‌وه‌.

                                       عه‌بدوڵڵاپه‌شێو

دیسانه‌وه‌ زمانی ستانداردی کوردی

دیسانه‌وه‌ زمانی ستانداردی کوردی

سه‌رچاوه‌ی ئه‌م بابه‌ته‌ ماڵپه‌ڕی کوردستان نێت ه‌

گولبژێره‌ک ژ گوتنێن کامیار سابیر ... سه‌ردارشه‌یف سندی

July 4, 2008, 00:05:46

گولبژێره‌ک ژ گوتنێن کامیار سابیر ... سه‌ردارشه‌یف سندی
" جاهێلێکێ ناوچه‌په‌ره‌ست و شوڤینیستیکی له‌‌هجه‌یی ناوچه‌کانی بادینان".
" هه‌مو تێکستی بادینان که‌ره‌تی ژماره‌ 1000 یش بکه‌یت ته‌نها ده‌قێکی مه‌زنی وه‌ک شاری موسیقاره‌ سپییه‌کانیان لێ په‌یدا نابێ."..

" ..له‌ ژیانمدا 10 لاپه‌ره‌م ئه‌ده‌بیاتی دایه‌لیکتی کرمانجیی به‌ سکرپتی لاتینی- تورکیی نه‌خوێندووته‌وه‌، ته‌نها بادینی به‌ سکریپتی ئارامیی ده‌خوێنمه‌وه‌، چونکه‌ وه‌ک کورد، زمانێکی زۆر باڵا و جوان و ستانده‌ردمان هه‌یه‌، چ پێویست ده‌کات کاتی خوم به‌ دایه‌لێکتێکه‌وه‌ ئه‌ویش به‌ سکریپتی که‌مالیزم نووسرابێ خه‌رج بکه‌م".

"زاراوه‌ی کرمانجی چ قودسییه‌تێکی تێدایه‌، له‌و چاو زاراوه‌کانی تردا ئه‌م هه‌موو نازه‌ی پێبدرێتی و به‌ پشتی ده‌سه‌لاتی سیاسییه‌وه‌ که‌له‌گایی بکات!"

" ناشیرینکردنی سکریپتی ئارامیی له‌ لایه‌ن هه‌ندێ کرمانجه‌وه‌و چوواندنی به‌ سکریپتی عه‌ره‌بیی و ئیسلامی، به‌ شێکه‌ له‌و نه‌خشه‌ی به‌ ئه‌هریمه‌نکردنه‌وه‌ی زمانی ستانده‌ردی کوردی، که‌ ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی له‌ کوردستاندا( بنه‌ماله‌ی بارزانی به‌تایبه‌تی) جله‌وی بۆی شلکردووه‌و لێره‌و و له‌وێش ده‌یکه‌ن به‌ قوڕگیانداو ده‌ست له‌ پشتیان ده‌ده‌ن"

ادامه نوشته

رۆژژمێرێکی کوردی

هه‌واڵی خۆشه‌ویست ئارا ئه‌وساڵ رۆژژمێرێکی کوردی له‌ چاپ داوه‌ که‌ چه‌ند تایبه‌تمه‌ندییه‌کی هه‌یه‌:

1-     رۆژژمێرێکه‌ به‌ زمانی کوردییه‌ .

2-     سه‌رجه‌م دیوانی مه‌وله‌وی تاوه‌گۆزی له‌ خۆ گرتووه‌.

3-     فێرکاری زمانی کوردیشی تێدایه‌.

هیوادارم ساڵانی داهاتووش هه‌ر به‌رده‌وام بێ .

به‌ یادگاری ژماره‌یه‌کیشی بۆ من ناردبوو وێڕای رێزی تایبه‌ت بۆ ئارا لێره‌دا یه‌ک له‌ شێعره‌کانی مه‌وله‌وی تاوه‌گۆزی پێشکه‌ش به‌ ئه‌و و خوێنه‌رانی ده‌که‌م.

تا جه‌ داخی تاق جفتی خه‌مانه‌ن

راس باڵا چون چۆی  چه‌وگان چه‌مانه‌ن

شه‌ماڵ وه‌ خزمه‌ت ئه‌و زامان خه‌ته‌ر

بشۆ ئه‌ر پرساش ئێدش جواو ده‌ر:

گیرۆده‌ی ئازاری سه‌ختی فیراقه‌ن

هه‌ر چه‌ند موشتاقی ئینده‌ موشتاقه‌ن

به‌ڵام تو سه‌یل ده‌رده‌که‌ی دووریت

لافاو هووناو ره‌نج مه‌‌هجووریت

تانجه‌ڕۆی ئه‌ی چه‌م سیروان ئه‌و چه‌م

جۆشاوێ وه‌ هه‌م ئه‌ی چه‌م تا ئه‌و چه‌م

که‌ڵه‌ک هۆر مدا نمازا ده‌و لێش

رای ئامام نه‌وی پا بنیه‌و  ئه‌و پێش

تا وه‌ دڵ ته‌مای ئه‌و ترفه‌ ترفه‌ن

نه‌حوم هه‌ر مه‌حوه‌ن سه‌رفم بێ سه‌رفه‌ن

فروغ رخ ساقی

فروغ رخ ساقی

ترجمه ی قصیده ی تائیه ی کبری و قصیده ی صغری از ابن فارض

مترجم :دکتر اکرم جودی نعمتی

چاپ اول بهار 1384      150ص.

این دو بیت زیر را خیلی زیبا و کاربردی دانستم در اینجا نقل می کنم .

           و لقد نصحتک ان قبلت نصیحتی           والنصح ارخص ما یباع و یوهب

به راستی که من تو را نصیحت کردم اگر بپذیری و نصیحت ارزان ترین چیزی است که خرید و فروش می شود .

            و ما عنه لم تفصح فانک اهله              و انت غریب عنه ما قلت فاصمت

از چیزی که صحبت می کنی در پیش تو چیزی نیست و با چیزی که می گویی غریب هستی پس ساکت باش .

ترجمه ی خبلی خوبی است و ای کاش متن کامل عربی آن هم همراه کتاب چاپ می شد تا خوانندگان اول از خواندن متن عربی لذت ببرند و آنگاه به سر سفره ای حاضر می شدندکه مترجم محترم برای آنها گسترانده است .

 

●   له‌ خه‌وفی ته‌لعه‌تت رۆژ هه‌ر وه‌کوو شێت 

                              به‌ رووزه‌ردی هه‌ڵات و که‌وته‌ کێوان (نالی)

       ●   سکی برسی گوێی نیه‌

      

       ●   له‌ هه‌ر شوێنێک دار هه‌بێت ئه‌و هه‌لووکێتی   (که‌ریم ئاغا)

      

       ●   پشیله‌ی نووستوو، مشکی پێ ناگیرێت. (حه‌مه‌سه‌عید حه‌سه‌ن)

 

 ●    ئه‌گه‌ سه‌ر نیت ، کلکیش مه‌به.

داستانی کونده‌ بوو

داستانی کونده‌ بوو • جیمز تربر • بزرگمهر خسروی • مهدی سیدی یه‌ کێ بوو یه‌کێ نه‌بوو له‌ نیوه‌ شه‌وێکی تاریک ونووته‌ که‌ و بێ ئه‌ستێره‌ کونده‌ بوویێ له‌ سه‌رلقی کاجێک هه‌ڵنیشتبوو. دوومشکه کوێره‌ ش بۆ گه‌یشتنه‌ سه‌ر ئه‌و لقه‌ هه‌وڵیان ده‌دا. کونده‌ بووهه‌ر که‌ چاوی پێیان که‌وت"وتی: هه‌ی ئه‌وه‌ چی ئه‌که‌ن؟" مشکه‌کان که‌ قه‌ت به مێشکیان نه‌ ده‌هات له‌ و تاریکیه‌دا ببینرێن به‌ ترس ولرزه‌وه‌ سه‌رسوڕمانه‌وه‌ وتیان :کێ بوو؟ کونده‌ بوو سه‌رله‌ نوێ وتی: هۆی له‌ گه‌ڵ ئیوه‌مه‌. مشکه‌ کانیش رانه‌وه‌ستان وتێیان ته‌قان وخۆیان گه‌یانده‌ گیان له‌به‌ره‌کانی بێشه‌ ومزراکانی ده‌وروبه‌ر. به‌ده‌نگێکی به‌رزوبه‌ هه‌سته‌وه‌ هاواریان کرد: کونده‌بووی به‌رێزگه‌وره‌ترین و زاناترین گیان له‌ به‌ری ئه‌م بێشه‌ڵانه‌یه‌. جیا له‌وه‌ی که‌ له‌تاریکیش دا هه‌مووشت ده‌بینێ ته‌نانه‌ت بۆهه‌رپرسیارێکیش وه‌ڵامی هه‌یه‌. سه‌رپه‌لی په‌له‌ وه‌ره‌کان وتی: بۆئه‌وه‌ی راستی قسه‌کانی ئێوه‌م بۆ ده‌رکه‌وێ ده‌بێخۆم که‌ نزیکه‌وه‌ بیبینم. که‌ تاریکی داهات چووه‌ لای کونده‌ بوو و لێی پرسی:کونده‌بووی رێزدار ئه‌من چه‌ن چنگم هه‌یه‌؟ کونده‌بوو هه‌ر زۆر زوو وتی:" ڕوونه‌ که‌ دوودانه‌" وله‌ راستیشدا هه‌روابوو. سه‌رپه‌لی په‌له‌وه‌ره‌کان پرسییارێکی که‌ی هێنا ئاراوه‌:" ده‌توانی به‌ من بڵێی وشه‌یه‌کی هاومانا بۆ "واته‌یه‌کی تر" چیه‌؟ کونده‌بوو دیسانه‌وه‌ به‌ زوویی وه‌ڵامی داوه‌: به‌ڵێ : هه‌ڵبه‌ت ده‌توانین بڵێن به‌ "زبانێکی تر، یان به‌ مانایه‌کی تر".

ادامه نوشته

رێژنه‌

رێژنه‌

ئه‌م سێ رێژنه‌ ئێسک سووکن

رێژنه‌ی باران ، رێژنه‌ی ماچ و رێژنه‌ی گولله

ئه‌و ده‌مانه‌ی

گوڵ ده‌ڕوێنێ،

هیوا و عیشق و خۆر ده‌چێنێ،

چۆکی زۆردار ده‌شکێنێ .

                                                ئه‌م سێ رێژنه‌ ره‌زا قورسن

رێژنه‌ی باران ، رێژنه‌ی ماچ و رێژنه‌ی گولله‌

                                              ئه‌و ده‌مانه‌ی

                                                په‌پوله‌ی پێ هه‌ڵده‌وه‌رێ،

                                               ژه‌هری له‌ ده‌م دێته‌ ده‌رێ ،

                                               ده‌چێ به‌ گژ تێکۆشه‌رێ.

قوبادی جه‌لی زاده‌

وتوو وێژ له‌ گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندی کورد مزگین تاهیر

وتوو وێژ  له‌ گه‌ڵ هونه‌رمه‌ندی کورد مزگین تاهیر

سه‌رچاوه‌ی ئه‌م بابه‌ته‌ ماڵپه‌ڕی ئاوێستایه‌ و ده‌توانی له‌ نێو لینکه‌کاندا سه‌ردانی بکه‌ی .

 

15 Hezîran 2008 Yekşem Saat 15:49

Hevpeyvîn ji aliyê hevkarê me Ciwan Nebî ve hatiye amadekirin...

Amadekirin: Ciwan Nebî

Mizgîn Tahir dengek e, ji rojavayî birînê ye û bi rambûna rojavê ew derbas dibe her dilî , asoyên her nîgaşê fireh dike. Dengeke, soprano ye, bi awayekî opêralî û bedew xewnên me ji nav şewatan dide hev û cîhana ku em li hêviya wê di stranekê de ava dike.

Mizgîn Tahir xwendina xwe di amûjgeha mûzîkê ya bilind de, di sala 2004an de li Şamê bi dawî kir. Pirr konsêr, li pirr bajaran pêşkêş kirin: Şam, Silêmanî û Diyarbekirê. Ev bajarên  bedew bo Mizgîn cih bûn ko li wan stranên kurdî bi rengekî opêralî pêşkêş bike û wan bi dengê xwe yê ku cejnan li bîra me tîne vejîne. Zaroktiya me, welat, yarên me yên ji me dûr,xewn û bendewariya bê dawî…

Bersivên Mizgîn Tahir li ser pirsên me ev bûn.

Mizgîn xan di destpêkê de tu opêra û soprano çawa didî nasîn?

 

ادامه نوشته

ره‌نگێ له‌ ره‌نگدان

                       ره‌نگێ له‌ ره‌نگدان

له‌م وڵاته‌ عه‌قڵ قفڵ و

بێ کلیله‌ی مندا گه‌ر پیاو

له‌م نیشتمانه‌ ریشنه‌ی مندا گه‌ر پیاو

ره‌نگ کوێریش بێ و بگاته‌ نوخته‌ی مزمه‌عیل

له‌ ناو پێخه‌فی مه‌رگدا بێ و

گیانیش بدا

ئه‌وسایش گۆچانێکی پێ یه‌

له‌ ژن بدا!

                           شێرکۆ بێکه‌س

                      کتێبی ره‌نگدان  ل.112

کمال دار

کمال دار

در این زمانه ی بی های و هوی لال پرست 

خوشا به حــــــال کلاغان قیل و قال پرست

چه گونه شرح دهم لحظه لحظه ی خود را

برای این هــــــــــــــــمه ناباور خیال پرست 

به شب نشینی خرچـــــــنگ های مردابی

چــــــــــــگونه رقص کند ماهی زلال پرست 

رسیده ها چه غـــــــریب و نچیده می افتند

به پای هــــــرزه علف های باغ کـال پرست 

رسیده ام به کمالی که جز انا الحق نیست

کمـــــال دار بــــــــــــــرای من کمال پرست 

هنوز زنده ام و زنده بــــــــودنم خاری است

به تنگ چشمی نامــــــــــــردم زوال پرست 

محمد علی بهمنی

 

 

قسه‌یێکم هه‌یه‌

قسه‌یێکم هه‌یه‌

قسه‌یێکم هه‌یه‌ ده‌یکه‌م مه‌ڵێ بێ ته‌جره‌به‌یه‌

با وجوودی ئه‌وی نادانه‌ له‌ لای وه‌ک گه‌مه‌یه‌

موقته‌زای ئاب و هه‌وای خاکی دیاری رۆمه‌

ئه‌هلی سووتاوی مه‌یه‌ به‌سته‌یی ئاوازی نه‌یه‌

حاکمی رێگری مه‌عمووره‌یه‌ قازیی دزی رۆژ

وزه‌را وو وکه‌لای گورگه‌ ، ره‌عییه‌ت گه‌له‌یه‌

سالیکی ریخه‌ ئه‌گه‌ر شێخه‌ ئه‌گه‌ر مێخه‌ له‌وێ

شێخه‌ هه‌ر کامێ نه‌دا تا ده‌مرێ هه‌ر ده‌ده‌یه‌

زانی یو شاریب و لۆتی ده‌گرن والی ده‌ڵێ

به‌ری ده‌ن پاره‌یی خۆی دایه‌ چ عه‌یبێکی هه‌یه‌

هێنده‌ بێگانه‌ له‌ ئیسلامن و ئه‌حبابی فه‌ره‌نگ

موتته‌قی دێوه‌ له‌ لایان ، موته‌شه‌رریع شه‌وه‌یه‌

زوڵمیان عامه‌ له‌ سه‌ر عاممه‌ ره‌عییه‌ت فه‌وتا

تۆ مه‌که‌ مه‌نعی عه‌وامیل که‌ خه‌تای گای بنه‌یه‌

هه‌ر له‌ شا تا به‌ گه‌دا تووشی یه‌کێکی نابی

لێی بپرسی به‌ حه‌قیه‌ت بڵێ جه‌ددم ئه‌مه‌یه‌

لازمه‌ ئه‌م غه‌زه‌ڵه‌ وه‌ک غه‌زه‌ڵێ بیکه‌نه‌ به‌ر

هه‌ر وه‌کوو حاجی ئه‌گه‌ر شاره‌ وه‌گه‌ر دیهکه‌ده‌یه‌

حاجی قادری کۆیی

1815-1897

وجدان زنو

وجدان زنو

ایتالو اسووو

مرتضی کلانتریان

چاپ دوم   پاییز   1386               ص.472

 ایتالو اسووو در سال 1861 در تریست به دنیا آمد و در سال 1928 بر اثر تصادف از دنیا رفت.

بعد از نوشتن دو رمان که توفیقی نداشت و وقفه ای 25 ساله وجدان زنو را نوشت . که درباره ی بیماری است که خاطرات خود را برای دکترش می نویسد و دکتر هم آنها را چاپ می کند . زنو فردی است سیگاری و می خواهد سیگار را ترک کند اما دچار عادت بدتری می شود و آن هم این  است که نمی تواند تلاش برای ترک سیگار را ترک کند .

زبان نوشته بدجوری با حال و احوال فردی بیمار هماهنگ است.

بعضی معتقدند که وجدان زنو تحت تاثیر فلسفه ی شوپنهاور و فروید است .

لبّ کلام زنو این است که :

انسان نمی تواند سرنوشت خود را تغییر دهد

و

زندگی مبارزه ی بیهوده ای است که در آن سرانجام برد ما رگ خواهد بود .