دڵی ئاشوفته ناكا ره‌م

دڵی ئاشوفته ناكا ره‌م

ماوه‌یێکی زۆره‌ خه‌ریکی ئاماده‌کردنی نامیلکه‌ یان کتێبێکم سه‌باره‌ت به‌ ئارایه‌ی ئه‌ده‌بی له‌ زمانی کوردی دا .خوا یار بێت هه‌ر له‌م هاوینه‌ دا ته‌واو ده‌بێ و ده‌که‌وێته‌ به‌رچاو خوێنه‌ران . به‌رده‌نگ(مخاطب )ی ئه‌م نووسراوه‌یه‌ زیاتر قوتابیانی ده‌بیرستان – به‌ تایبه‌ت سێی رشته‌ی ئینسانی - یه‌ .

بۆ نموونه‌ له‌م کتێبه‌ باس له‌ غه‌زه‌ڵێکی ملک الکلام مه‌جدی سه‌قزی ده‌کرێ له‌ روانگه‌ی ئارایه‌ی ئه‌ده‌بی .سه‌ره‌تا ده‌قی ته‌واوی غه‌زه‌ڵه‌که‌ بخوێننه‌وه‌ و پاشان خوێندنه‌وه‌یێکی خێرا و گه‌ڕانێکی خێراترمان ده‌بێ بۆ ئارایه‌کانی

له دوولا زوڵفی لاولاوه له سه‌روی قامه‌ت ئاڵاوه
خه‌م و پێچی هه‌موو داوه، چ له‌م لاوه، چ له‌و لاوه
موژه‌ی وه‌ك نیشی په‌یكانه، هه‌میشه كاری پێكانه
دڵی هه‌ر خێش و بێگانه، به ئه‌م په‌یكانه پێكاوه

ادامه نوشته

زه‌وی

(( زمين مي چرخد و او را سرِباز ايستادن نيست.))

(( ژاك پره ور ))

ادامه نوشته

دەستەسڕەکەی ئۆتێلۆ

دەستەسڕەکەی ئۆتێلۆ

به‌ختیار عه‌لی

یەکێک لەو دیاردانەی کە هەمیشە مایەی تێڕامانێکی گەورەیە «مرۆڤ کوشتنە». ئەمە یەکێکە لەو تەلیسمە سەیرانەی بۆ ئەدەب شوێنی تێڕامانێکی گەورەیە و هەرواش دەمێنێتەوە. لە ئەدەبدا چەندەها پاڵەوانی پیاوکوژی قەشەنگمان هەیە، لەو پیاوکوژانەی کە پڕن لە درەوشانەوەی قووڵ و سەرشارن لە مانای گەورە. زۆربەی پاڵەوانە گرنگەکانی شکسپیر پیاوکوژن. هاملێت، ماکبەس، ئۆتێلۆ، نمونەی سێ مرۆڤن کە دەکوژن بێئەوەی لە جەوهەردا شتێکی جیاوازیان لەگەڵ مرۆڤە سادە و ئاساییەکاندا هەبێت. بە پێچەوانەوە وەک کەسانی قووڵتر و دڵ ناسکتر و پڕ ئومێدتریش لە خەڵکی ئاسایی دەردەکەون. ئەدەب بەردەوام هەوڵیداوە کە هەم پیاوکوژە بچوکەکەی ناو ناخی هەر یەکێک لە ئێمە بدۆزێتەوە و هەم مرۆڤە ئاڵۆز و پڕ تەلیسمەکەی ناو پیاوکوژیش دەستنیشانبکات. ئەوەی لە پیاوکوژەکانی ئەدەبدا زۆر سەرنج ڕاکێشە، ئەوەیە کە هەمیشە لە نێوان دوو نهێنیدا دەسوڕێنەوە، نهێنییەک کە پابەندی تەمتومان و ئاڵۆزی دەرونییە، هاوشان بە نهێنی و تەمتومانێک لە دونیای دەوروبەریاندا. ئۆتێلۆ نمونەی پاڵەوانێکە کە لە نێوان ئەو دوو نهێنییەدا دەسوڕێتەوە...

ادامه نوشته

دیسانه‌وه‌ (( بيابان را سراسر مه گرفته است))

شاملوو شاعێرێکی بێ کۆتاییه‌ .هه‌ر بۆیه‌ به‌رده‌وام بۆ خوێنه‌رانی نوێ ئه‌بێته‌وه‌. به‌شێکی زۆریش له‌و خوێنه‌رانه‌ ده‌یانهه‌وێ به‌ وه‌رگێڕانی شێعره‌کانی بۆ زمانێکی ترله‌ ئه‌زموونی ئه‌م که‌ڵه‌شاعێر له‌ زمانیی دایکی خۆیان که‌ڵک وه‌ربگرن.یه‌ک له‌و که‌سانه‌ به‌ڕێز به‌سیرییه‌ که‌ به‌شێ زۆری له‌و شێعرانه‌ی هێناوه‌ته‌ سه‌رزمانی کوردی.

دیاره‌ وه‌رگێران ده‌بێ له‌لامان پرۆسه‌ بێ نه‌ک پرۆژه‌ .بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ش له‌ ئه‌زموونی گه‌لانی تر که‌ڵک وه‌ربگرین و هاوکات له‌ شوناسی خۆمان به‌رگری که‌ین و به‌ گه‌لانی دیکه‌ی بناسێنین و ئه‌م ئه‌رکه‌ گرینگه‌ش له‌ ئه‌ستۆی وه‌رگێڕه‌.

یه‌ک له‌ شێعره‌ هه‌ره‌به‌رزه‌کانی شاملوو ئه‌مه‌یه‌ ((مه)) که‌ دێڕی ئه‌که‌می بۆخۆی شاکاره‌ و ده‌کرا هه‌ر له‌و دێڕه‌دا شاعێر کۆتایی به‌ قسه‌که‌ی بهێنایه‌ .کاک ناسری حیسامیش ئه‌م شێعره‌ی وه‌رگێڕاوه‌ته‌ سه‌رکوردی ( بڕوانه‌ ماڵپه‌ڕی شارستان له‌ به‌شی لینکه‌کان ) و ئه‌مه‌ش ده‌ی وه‌رگێڕدراوه‌که‌ی به‌ڕێز به‌سیری.

مژ

احمد شاملو

وه‌رگێڕ : فريق بصيري     

[e-mail]

مژ
سه‌رتاسه‌ری بیابان، ته‌م و مژ دایگرتووه‌.
چرا کانی گوند نادیاره‌
شه‌پۆلێکی گه‌رم له‌ خوێنی بیابانه‌
بیابان، هێزچنیاو
لێو به‌سراو
هه‌ناسه‌بڕاو
له‌ وڕێنه‌ی یاوی مژدا به‌ نه‌رمی ئاره‌ق له‌ ئێسکی ده‌چۆڕێ.

ادامه نوشته

باوکم، بۆ چی سه‌رکوتم ده‌کات؟

باوکم، بۆ چی سه‌رکوتم ده‌کات؟

نه‌زار قه‌بانی

وه‌رگێڕان : تابلۆ حه‌سه‌ن

www.kurdistannet.net

هه‌روه‌کو دێڕێک له‌ رۆژنامه‌که‌ی

هه‌ر وه‌کو من به‌شێک بم له‌ ساماناکه‌ی

ده‌بێ پێوه‌ی بنووسێم

وه‌ک کورسی ناو هۆده‌که‌ی

ئایا به‌سه‌ که‌ من کچی بم و

پۆپێک بم له‌ خێزانه‌که‌ی!؟

ادامه نوشته

بێ شرۆڤه‌

بێ شرۆڤه‌

1-     خاڵۆ !ئه‌م کاته‌ت بش

2-     ژیانت باش کوڕم . السلام عليكم و رحمت الله و بركاته.

نوستالژي

                                             نوستالژي                          

( به ياد كلاس مسعود سعد سلمان و دكتر محمّد آقا غلام و ديگرهنروران- 1374)

در اين درياي طوفاني

وزين تندرهاي وحشي

زورقي دارم از شيشه

به هر طرف كه مي رود

برميگردد شكسته

احضار روح پراگ و كليما

روح پراگ ایوان کلیما ترجمه‌ی خشایار دیهیمی نشر نی: 1387

اگر ما حافظه‌مان را از دست بدهیم، خودمان را از دست داده‌ایم.

فراموشی یکی از نشانه‌های مرگ است.

وقتی حافظه نداری دیگر اصلاً انسان نیستی.

( ایوان کلیما - از مقاله ي ادبيّات  حافظه ص .47 )

چندماه پيش روح پراگ را خريدم و از خواندنش واقعاً لذّت بردم . علاوه بر زبان ساده و جذّاب ، نويسنده موضوعاتي را برمي گزيند كه كاملاً در تمام جهان صدق مي كند . فرق نمي كند در اروپا باشي آسيا ، آفريقا يا سروآباد . همه جا با آن درگير هستيد براي نمونه يادداشت هاي بخش دوم كتاب.

دو سال پيش در همين سروآباد شايعه اي درباره ي برنج پخش شد . مردم به فروشگاه ها ريختند و قيمت آن را دو برابر نمودند . حال برنج در پراگ ( چك ) تبديل به نمك مي شود . نويسنده از اين راه نقبي به روانشناسي افراد جامعه زده و در يادداشت نمك –گرابهاتر از طلا آن را به خوبي شرح نموده است .

عادت دارم بعداز مطالعه ي كتابي يا ديدن فيلمي به سراغ اينترنت مي روم كه ببينم ديگران چه درباره ي آن نوشته اند و چه نظري دارند.

به دنبال احضار روح پراگ در گوگل به جستجو پرداختم . نكته ي جالب و قصّه ي غريبي بود . از ده يافته ي اوّل چهار مورد اوّل فيلتر شده بود و سايتهاي مفيد را معرّفي مي كرد . سه يافته ي بعدي هم از مجلّاتي بود كه فعلاً منتشر نمي شوند. از يافته هاي بعدي جسته و گريخته مطالبي خواندم كه مطالب زير خلاصه و مجموع همه ي آنها است .

 

ايوان كليما به عقيده‌ي بسياري از منتقدان، پس از ميلان کوندرا، از مطرح‌ترين نويسندگان كشور چك محسوب مي‌شود.  و یکی از مهم‌ترین و جهانی‌ترین نویسنده‌های چک است.

ادامه نوشته

براي ياد شاملو

 

بامداد را از طلوع گريزي نيست.